Tromso şehrini bir futbol meraklıları bir de kuzey ışığı görme hayali olan kişiler çok iyi biliyor sanırım. Norveç’in kuzeyindeki Tromso adasına ilk kez 2016 yılının şubat ayında Azgezmiş Fotoğraf Klubü ile gelmiş, beş gün boyunca -20 hava sıcaklığında kuzey ışıklarını kovalamış ve nihayetinde fotoğraflamıştım… İnsanın tekrar yaşamak istediği anlar vardır ya, işte ben bu dürtü ile 2019 ekim ayında yine yeni yeniden ve sadece üç günlüğüne Tromso’dayım…
Tromso, Norveç’in kuzeye açılan önemli bir noktası. Balıkçılığın ana geçim kaynağı olan Tromso artık kayak turizmi ve kuzey ışığı turizmi ile de popüler bir yer, her geçen gün gelişiyor, büyüyor. Günümüzde nüfus 75.000 civarında, oysa ki 1794 nüfus sayımında adada sadece 80 kişi yaşıyormuş ve o dönemlerde bile kuzeyin Paris’i deniliyormuş Tromso için. Adanın güney taraflarına yeni yaşam alanları kurulmaya başlanmış, inşaatlar yükseliyor, nüfusun 100,000’e gelmesi çok uzak değil kanımca.
Tromso denizden oldukça iç kesimlerde fiyord aralarında bir ada şehri. Çevresinde de bir çok ada mevcut.Norveçlilerin kuzey kutbuna açıldığı nokta olması nedeni ile stratejik bir konuma sahip ama bizim için Tromso demek kuzey ışığı demek:)
Tromso ve kuzey ışığı ile ilgili önceden yazdığım yazılara da gözatmanızı öneririm, bu sefer farklı noktaları gezdiğim ve farklı deneyimler yaşadığım için ilk yazılarımdan bağımsız yazmak istedim.
Kuzey ışıkları en iyi nerede ve ne zaman izlenir
Kuzey ışıkları yani Aurora Borealis adını Şafak Tanrıçası Aurora’dan almış, kuzey kutbunda 60. ile 72. paraleller arasında kalan bölgelerde kendini gösteriyor. Peki nereler bu bölgeler; Rusya’nın kuzeyi – Murmansk şehri, Kanada’nın kuzeyi, Alaska, Grönland, İzlanda, Finlandiya’nın Lapland bölgesi, İsveç’in Abisko ve Kiruna Bölgesi, Norveç’in artic bölgesindeki Svalbard Adası ile kuzeyinde kalan şehirleri ama en popüler olanları Lofoten Adaları ve Tromso…
Kuzey kutbuna yakın yerlerde eylül ayından başlayıp nisana kadar izlenebiliyor kuzey ışığı ancak turistlerin en çok ziyaret ettikleri dönem aralık başı-şubat sonu olsa da güneşteki aktivitelerin en yoğun olduğu aylar ekim ve mart… Benim ilk ziyaretim şubatta olmuş, her gece -20, -25 gibi dondurucu soğukta ışık görme heyecanı ile soğuk havaya aldırış etmeden ışık kovalamıştık. Bu sefer 29 ekimde üç günlük seyahat planladım ve şunu söyleyebilirim ki gökyüzünde üç gece üst üste inanılmaz bir ışık şölenine tanık oldum, hava ise -5 civarında idi…
Kuzey ışığı için Tromso’ya ekim ayında gelme fikri fena fikir değilmiş, yaşayarak gördüm. Güneş öğlen saat 3-4 gibi batıyor, 6 gibi de zifiri karanlık başlıyor… Bulutsuz, yıldızlı geceyi de yakalayınca geriye ışıkları görecek kuytu yerleri bulmak kalıyor.
Tromso’da kuzey ışıkları o kadar yoğun ki kimi zaman şehrin içinde bile izlenebiliyor, ama işimizi garantiye alıp şehrin ışıklarından kaçmayı tercih ediyoruz… Bunun için de araba kiralamak kaçınılmaz, ama biz bir gün araba kiralayarak bir gün de şehir içi otobüs ulaşımı kullanarak maliyetlerimizi de minimuma indiriyoruz…
Tromso’nun kuzey ışığı seyir noktaları
Tromso bir ada ve çevresindeki çok sayıda irili ufaklı adalar topluluğundan oluşuyor demiştim. Nüfusun önemli kısmı Tromso adasında yaşıyor ama diğer adalarda da bölge bölge yaşam alanları mevcut olmakla beraber ( mahalle ya da köy büyüklüğünde ) çoğu yerler insandan uzak ya da saf doğa şeklinde… İşte bu noktalar seyir için harika yerler… Akıllı telefonlara yüklenen kuzey ışığı uygulamaları güneşteki aktivitelere ve hava durumuna göre ışığın görünme ve izlenme oranlarını anlık gösteriyor, internetiniz varsa anlık bildirim dahi gönderiyor. Tüm uygulamalar bu gece ışık izlenir diyorsa hazırlıkları yapıp hava kararınca seyir noktalarına gidip beklemek kalıyor size.
Şehre sadece bir kaç günlüğüne gelmişseniz merkeze yakın biryerlerde olmak sanırım avantajlı olacaktır, o nedenle şimdi size merkeze yakın kuzey ışığı izleme alanlarını yazıyorum:
Telegrafbukta; Tromso adasının güney kıyısındaki halk plajı ve piknik alanı, merkeze sadece 3-4 otobüs durağı mesafesinde olan yerin adı Telegrafbukta… Burada aynı zamanda Tromso Müzesi de yer alıyor. Ağaçlık bir alan olduğundan kadraja da uygun. Biz hem mangal yapıp hem de kuzey ışığı izledik ve fotoğrafladık… Akşam 19:00 – 22:00 arasında bu bölgede idik, merkezden otobüs ile gidip döndük… Otobüs biletini nerden bulacağız derseniz Storgata Caddesindeki 68 nolu market aynı zamanda otobüs bileti satıyor… Tek seferlik bileti otobüsün içinde 50 NOK’a, markette ise 33 NOK’a alabilirsiniz. 24 saatlik bileti ise otobüsün içinde 110 NOK’a, markette ise 100 NOK’a alıp sınırsız kez in bin yapabilirsiniz…
Tromso Teleferiği; 1961 yılında yapılan teleferik ile Tromso’yu deniz seviyesinden 421 metre yukarıdan izlemek mümkün… Fiyordları, dağları, adaları kuşbakışı panoramik izlemek keyifli olur diye düşünüyorum. Ben çıkamadım çünkü üç gün içinde teleferiğe zaman yetmedi… Yukarıdan sadece şehri değil kuzey ışıklarını da izleyebilirsiniz.. Tromso’nun doğu yakasındaki Artic Kilise’ye oldukça yakın bir konumda olan teleferik kışın 10:00-23:00 saatleri arasında hizmet veriyor ama mayıs ve eylül aylarında bakıma alınıyor, ayrıca sezon içinde de arıza ve hava şartlarına göre hizmet dışı kalabiliyor. Teleferiğin ücreti 210 NOK.
Kvaloya Adası; Tromso adasının batısındaki bu ada fiyordları ve girintili çıkıntılı kıyıları ile bir günde gezilemeyecek kadar büyük bir ada. Biz kuzey ışığı izlemek için Kvaloya adasının doğu kıyılarından kuzeye doğru ilerledik, yani Tromso adasına bakan kıyılardan… Bir başka tarif ile; havalimanını geçip Kvaloya tabelasını takip edince köprüyü geçer geçmez sağdan devam ettik. Yaklaşık 25-30 km kıyıdan ayrılmadık, zaten bu noktalarda kamp ateşlerini yakan turcuları görmeye başladık… Bu bölgeyi nereden mi bulduk? Akşam üzeri hava karardığı halde kuzey ışığı göremeyince panik olduk:) Bulunduğumuz fiyord kenarından Tromso’ya dönüp internete bağlanarak uygulamalardan durum değerlendirmesi yapalım dedik, tam Tromso’ya varıyorduk ki arabanın ön camından kocaman yeşil ışıklar görünmeye başladı, arabayı ilk müsait sağa çektik, o esnada lokal bir araç da peşimizden gelip durdu ve biz bir süre sonra sohbete başladık, Tromsolu kadın bize bu bölgeyi önerdi… Lokal bilgi kıymetlidir dedik ve mutlu son 🙂
Kvaloya adasının büyük olduğunu söylemiştim, nihayetinde şehir ışıklarından uzak olacağınız her nokta seyir alanı kıvamında olacaktır. Adadaki Ersfyord‘u da listenize ekleyin derim, biz sabırsız olduğumuzdan bekleyemedik ama o gece eminim ki oradan da muhteşem izlenmiştir kuzey ışıkları.
Tromso’nun batı ve güney tarafındaki seyir noktalarına Straumsbukta, Sammoray, Tromvik ilave edebilirim, üç günden fazla zamanınız varsa bu saydığım yerler gündüz ve gece görülmeye değer yerler… Tromso’nun doğusunda kalan fiyordları ve köyleri üç sene önceki seyahatimde görmüştüm… Söylediğim gibi eğer Tromso’ya iki üç günden fazla zaman ayıracaksanız rotanızı bu çerçevede genişletebilirsiniz…
Geyik çiftliğinde kuzey ışığı izlemek; nefis olur değil mi… Ekim ayının ortasından itibaren geyik çiftliğine ziyaretçi kabulünün başlayacağı yazıyordu internet sitelerinde ama kar tam anlamıyla yağmadığından ekim ayı sonu geldiği halde başlamamıştı. Hem Sami kültürünü yakından görmeyi, hem de kuzey ışığını geyiklerin bulunduğu bir ortamda izlemeyi çok istiyordum ama kısmet olmadı… Sizin de böyle bir hayaliniz varsa Turizm Ofisinden tur almanızı öneririm. Alternatifi ise husky köpekler ile kuzey ışığı gezintisi olabilir.
Kuzeyışığı uygulamaları neler?
Apple ve Android’de çok sayıda uygulama var, ücretsiz benim kullandığım uygulamalar ve özelliklerini özetleyecek olursam;
- Aurora Alerts; hem grafik hem de harita şeklinde ışığın yerini ve KP endeksini anlık, önümüzdeki bir saat içini ve üç günlük KP endeksini seçeceğiniz lokasyona göre gösteriyor, başarılı bir uygulama…
- Aurora; hedeflenen lokasyon ve kuzey yarımkürede kuzey ışıklarının anlık göründüğü yerleri, KP endeksini de gösteriyor.
- Norway Lights; Norveç’deki şehirleri saat saat ve üç günlük tahmin şeklinde gösteriyor. GO dediğinde ışık şöleni var demektir, çok başarılı bir uygulama…
Peki KP endeksi nedir? Güneşteki aktivitenin dünyamızın manyetik alanına girdikten sonra oluşan kuzey ışığının görünme derecesidir. Örneğin; fotoğraflarda gördüğünüz bu canlı ve belirgin ışıklar da KP değeri 4,65 civarı idi… Yani gerçekten çok çok yüksek bir değer… Yüzde değerler %18 in üzerinde, Kp değeri ise 2-2,50 ise kuzey kutbunda kuzey ışığı görme ihtimaliniz yüksek ama gözünüzle daha zor görebileceğiniz, kamera ile yakalayacağınız bir değerdir, yüzde %20 ve üzeri bir oranda Kp değeri 3 ve üzerinde ise gözünüzle rahat rahat izleyebilirsiniz bu şöleni… Ben kendimi inanılmaz şanslı hissediyorum, gözümle ve keyifle izledim…
Tromso çevresi görülebilecek yakın yerler
Gece kuzey ışığı avına çıkmak başlı başına Tromso’ya gelmek için sebep ama gündüz de yapılacak görülecek çok yer var… Şehir merkezinde Artic Katedral, Tromso Katedrali, enteresan mimarisi ile kütüphane, Storgate caddesi, Polar Müze, Tromso Müzesi, Üniversite kampüsündeki müze vb. görülecek yerler mevcut. Müzeler ücretli… Müze görmeyelim de olur derseniz arabanız varsa fiyorları turlayın derim. Tromso’dan Kvaloya Adasına geçip kıyı boyunu takip edin nefis yerler göreceksiniz, insanı az doğası büyüleyici yerler…Kırmızı balıkçı kulübelerini görmekten sıkılmadım, aksine her gördüğümü fotoğraflamak istedim.
Tromso’da balina gözlemi turları da yapılıyor ama bir tam gününüzü bu tura ayırmanız gerekiyor, yaklaşık 3-4 saat süren bir deniz yolculuğu ile balinalara ulaşılıyor, vaktiniz ve bütçeniz varsa enteresan bir deneyim olabilir. İzlanda’nın atları güzel olur da Norveç’in atları olmaz mı:) Yolunuza neler çıkacak neler, atlar, geyikler, husky köpekler, muslar ( at-geyik karışımı) …
Dilediğiniz yerde durun, fotoğraf çekin ve devam edin… Yanınıza kahve termosunu almayı unutmadıysanız yolculuk daha keyifli olacak demektir. Hava az soğuk ama kahvenin kokusu ve sıcaklığı o kadar güzel geliyor ki, gezmeseniz sabit bir yerde otursanız bile yola çıkmaya değer…
Straumsbukta, eski Norveç evlerinin sergilendiği bir açık hava müzesi. Çatılarında otlar bitmiş, ahşap, kütük eski Norveç evleri… Ücretsiz görülebilen bir yer, biz evlerin içine giremedik, kapalı idi ama Tromso’dan Straumsbukta’ya gelene kadar dört beş kere fotoğraf molası verdik. Zaten hedef üç beş kütük ev görmek değildi, yolda olmak güzel:) Ayrıca Sammoray rotanızda var ise zaten Straumsbukta’dan geçeceksiniz demektir, bir taşla iki kuş…
Ersfyord; Tromso’ya 15-20 dk mesafedeki harika bir fiyord. İlk önce tepedeki seyir noktasından fiyordu kuşbakışı izleyip sonra kıyıya iniyoruz. Fiyordun karaya giren uç noktası burası. Evler sıralı ama köy büyüklüğünde bir yer… Bir tane cafe mevcut, hava kararana kadar açık, hem hediyelik eşya satılıyor hem de soğuk havada ısınmak ve sıcak birşeyler içmek için bir kaçış noktası.Ersfyord’a öğleden sonra günbatımında gelmek iyi bir fikir, manzara akıl alıcı, detay bakınca dağ ve deniz ama güneşin sarı ışığı ile birleşince yağlıboya tablo çıkıyor ortaya….
Tromso’da konaklama
Tromso’da 2-3 gün kalacaksanız ve iki kişi iseniz merkezde bir otelde ya da hostelde kalmak mantıklı ve avantajlı olacaktır, gelişen kuzey ışığı turizmi nedeni ile airbnb üzerinden kiralık evlerin sayısı inanılmaz derecede artış ama fiyatlar da artmış:) Tromso ‘da kaldığımız otelin linkini paylaşıyorum…Tıklayınız… Kahvaltı dahil kişi başı 40 Euro idi, ayrıca tüm gün lobide çay,kahve, sıcak su imkanı soğuk memleket Norveç için inanılmaz bir nimet… Seyahatinizde 3-4 kişi olacaksanız airbnb den ev kiralamak daha ekonomik olacaktır.
Merkezde konaklamanın diğer avantajı ise ışığın durumuna göre şehrin dört tarafına ulaşmak daha kolay olacaktır. Ayrıca yukarıda yazdığım gibi bir gün arabasız idik ve otobüsle kuzey ışığı seyrine gidebildik, şehir dışındaki bir konaklamada bu imkansız, araba kiralamak zorundasınız… Tromso kuzey ışığının yanısıra kayak turizminde de popüler bir destinasyon o nedenle de otel konaklama maliyetleri yüksek…
Karavanla seyahat ettiniz mi hiç? Ben etmedim, aslında otel rezervasyonu öncesinde bir camper araç rezervasyonu yapmıştım, iki gece arabada kalıp Tromso çevresinde dilediğimiz yerde uyanmak kulağa güzel gelmişti, havanın -5 derecede olduğunu görünce ilk karavan deneyimimi riske atmak istemedim. Karavanı nereden kiralarız derseniz adres yine airbnb:) Camper ve karavan alternatifleri mevcut, deposito için pazarlık yapmanızı öneririm…
Tromso’ya ulaşım
Tromso kışın çok popüler bir nokta ama henüz çok fazla direk uçuş imkanı bulunmuyor. Türkiye’den en pratik yol ise önce Oslo’ya ulaşmak, oradan da iç hat uçuşu ile Tromso’ya varmak. İstanbul’dan Pegasus ile önce Oslo’ya uçup, hiç şehir merkezine inmeden ( zaman kaybı ve ulaşım maliyetli ) üç saat sonraki Oslo-Tromso uçuşunu gerçekleştirdik, akşam 7 gibi Tromso’da idik… Pegasus’un kampanyalarını takip ederseniz gidiş dönüş 60 Euro civarında Oslo bileti bulmanı mümkün… İç hat uçuşunda ise SAS ve Norwagian Air havayollarını kullandım.
Bu anlattığım en bilinen ve pratik ulaşım şekli…. Vaktiniz bol ise Avrupa’nın farklı şehirlerinden Milano, Viyana, Gdansk vb. Tromso’ya direk uçuşlar da var… Bütçeniz hangisine uygunsa altermatifleri deneyebilirsiniz… Bir başka alternatif ise, Antalya’dan Tromso’ya 15 ekime kadar charter direk uçuşlar yapılıyor, seyahatiniz bu takvime uyuyorsa bence düşünülebilir.
Tromso havalimanından şehir merkezine en ekonomik ulaşım yolu otobüs, mesafe 15 dk, 5 km civarı… Otobüse binerken 10 euro olan bileti kredi kartınız ile ödeyebilirsiniz, 3-4 kişi iseniz taksi de bir alternatif olabilir, duyumlarıma göre taksi 20 euro… Otobüs şehir merkezinde bir kaç durakta duruyor, otellere uğrayarak gidiyor bir bakıma… Havalimanına gitmek için de yine aynı duraklardan geçiyor, duraklardaki tabelalarda otobüs saatleri yazıyor.
Tromso Gezisi için tüyolar
- Tromso pahalı bir destinasyon ama Türkiye’deki son zamanlardaki zamlardan sonra Tromso’nun market rakamları aşırı gelmemeye başladı bana… 6-7 Tl ye ton balığı, 5-6 TL ye fasulye konservesini gördüm ya, daha ne olsun:) Türkiye’den gelirken hazır çorba, konserve, çerez, hazır makarna, gevrek türü yiyeceklerle dolu bir çanta ile geldik Tromso’ya, üç günde hepsini tükettik, kaldı ki kahvaltıyı otelden almıştık… Uçak biletinizde bagaj hakkını yok ise konserve getiremiyoruz diye üzülmeyin… Tromso marketlerinde bütçenize uygun şeylerle karnınız doyar…
- Norveç’in suyu lezizdir, musluk suyu içiliyor, çantanıza boş bir su şişesi koyarsanız seyahatiniz boyunca suya para vermemiş olursunuz.
- Küçük bir termos çok işinize yarayacak, asla unutmayın…
- Termal çorap, termal içlik, rüzgar geçirmez mont, polar bere, eldiven, kaymayan bot ( botun altına kaymayı engelleyecek aparatlardan da olsa güzel olur ) ve güneş gözlüğü olmazsa olmaz…
- Diyelim ki çok fazla soğuk yerlere seyahat etmiyorsunuz ya da yaşadığınız şehirde bu tarz soğuk hava kıyafetine ihtiyacınız yok, buna da çözüm bulmuşlar, Tromso şehir merkezinde iklime uygun kıyafet kiralamak mümkün, hatta tripod bile kiralayabilirsiniz…
- Araba kiralama işini son günlere bırakmayın, eğer 3-4 ay öncesinden kiralarsanız 100 euroya 3 gün kiralamak mümkün iken son zamana kaldığınızda günlüğüne 100 euro ödeyebilirsiniz.
- Kuzey ışığı için tur almak şart mı? Değil elbette, araba kiralayacaksanız kendiniz de gece ışık avına çıkabilirsiniz, yeter ki akıllı telefonunuzda kuzey ışığı ve hava durumu programları olsun.
- Tromso’ya geldiniz, iki gece kendiniz dolaştınız ve kuzey ışığı göremediniz!!! Son gecenizi riske atmayın ve tur alın derim, çünkü turlar isveç’e kadar götürüyorlar müşterilerine yeter ki ışığı göstermek adına…
- Tromso’da çok sayıda tünel girişi göreceksiniz, havalimanından şehir merkezine ücretsiz tünel ile 15dk. da gelebiliyorsunuz, bu tünellerden 3-4 tane var şehir merkezinde, biri ücretli diğerleri ücretsiz, ama diğer adalarda da birden karşınıza tünel çıkabilir, çünkü adalar arası fiyord altından tünellerle ulaşım sağlanıyor…
- Şehir içi otobüs hatlarına ve saatlerine, çevredeki etkinliklere ve detaylı bilgilere visittromso.com web sitesinden ulaşabilirsiniz.
- Türkiye’deki Türkcell ve Vodafone hatları Norveç’te anlaşma yapmadıkları için seyahatimiz boyunca sinyal alamadık ve telefonlarımızı kullanamadık, bu durumu seyahatiniz öncesinde gsm operatörünüzle görüşmenizde fayda var…
- Cep telefonunuz ile muhteşem kuzey ışığı fotoğrafları çekemezsiniz, amacınız fotoğraf çekmek ise blogdaki Norveç kategorisinden ilgili yazıya göz atmanızı öneririm.
Aşağıdaki videoyu çektiğim kayıtlardan ve 2,5-3 kat hızlandırarak oluşturdum. İzledikten sonra Youtube kanalıma abone olursanız sevinirim 🙂
