Birgi; İzmir ‘in Ödemiş ilçesine bağlı sevimli bir mahalle. Eskiden bir köy olan Birgi, zaman içerisinde idari konumu değişerek ilçeye bağlı bir mahalle olmuş. Bozdağ’ın Küçük Menderes Ovasına inen eteklerinde kurulmuş olan Birgi İzmir’e 120 km, Ödemiş’e ise 9 km. mesafede.
Birgi’ye adımınızı attığınız andan itibaren içiniz huzurla dolar. Konakları, sokakları, küçük çarşısı, güleryüzlü insanları ile hemen sevdirir kendisini. Yüksek ağaçların gölgesindeki geniş caddenin sağlı sollu sokakları tarihi evlerle dolu. İnsan kendini Birgi’de unutmak hatta kaybetmek istiyor. İşte bu ruh hali ile sokak aralarında yürürken ahşap bir kapı aralandı ve avluda imece usulü ekmek yapan Birgili kadınlar beni içeriye davet ettiler. Keyifle ve sevgiyle yaptıkları ekmekleri, börekleri nasıl yaptıklarını anlattılar. Sokaktaki taş fırın da yine ortaklaşa kullanılıyor. Ekmekler pişene kadar beni bırakmadılar, çay içip muhabbet ettik, Birgi’yi Birgililerden dinlemek çok daha güzel, hayatlarından memnun geçinip gidiyorlarmış. Taş fırında pişen ekmekten sıcak sıcak bir parça koparıp Birgi’yi dolaşmaya devam ettim.
Aydınoğulları’na başkentlik yapmış olan Birgi’de, Osmanlı döneminden günümüze kadar dimdik ayakta kalabilen konaklar , medrese ve camiiler var, işte bu yüzden de sit alan ilan edilmiş ve koruma altına alınmış. Birgi’deki restore edilmiş ve edilmeyi bekleyen eski yapı sayısı 200 civarında. Restore edilenlerin çoğu da butik pansiyon şeklinde turizme kazandırılmış.
Çakırağa Konağı, 1950 yılına kadar konut olarak kullanılmış, sonrasında ise Kültür Bakanlığına bağlı müze olarak halka açılmış, müze kartınızla gezebilirsiniz. Birgi ve çevresinin en önemli eski yapılarından olan konağın yapımı 1791. Tipik Ege mimarisinde, taş ve ahşap ahengi müthiş, duvarları renkli işlemeli, ortasında ise büyük bir avlusu var.
Konağın yapılış hikayesi; konağı zengin deri tüccarı Şerif Ali Ağa yaptırmış. İşi gereği sık sık İzmir, İstanbul, Paris, Venedik gibi büyük şehirlere giden Şerif Ali Ağa, gördüğü mimari yapılardan etkilenip Birgi’de benzer bir ev yaptırmak istemiş. Bunun üzerine dönemin ünlü mimar ve ustalarını davet etmiş ve yıllar süren çalışmalardan sonra konak tamamlanmış. Konağın enteresan diğer özelliği ise; Şerif Ağa iki eşli imiş, İstanbullu eşinin odasının duvarına İstanbul Boğazını, İzmirli eşinin odasının duvarına ise İzmiri resmettirmiş ki hanımlar şehirlerine olan özlemlerini gidersinler:)
Konağı gezdikten sonra hemen yanındaki küçük çayevinde ya da çınar altındaki kahvehanelerde mis kokulu bir adaçayı içebilirsiniz.
Birgi’de görülecek diğer yerler:
- Aydınoğlu Mehmet Bey Camii
- Birgi Ulu Camii avlusunda bulunan Aydın oğlu Mehmet Bey türbesi
- Birgi Ulu Camii avluda bulunan Anastasia’nın mezarı ve başucundaki ayak izleri
- Karaoğlu Camii
- Dervişağa Medresesi ve Dervişağa Hamamı
- Çukur Medrese ve Çukur Hamam
- İmam-ı Birgivi Medresesi
- Küp Uçuranlar Kulesi
- Sandıkoğlu Konağı
Birgi köy pazarında neler var? Peksimet (yöresel adı “besmet”, taşfırında bir kaç gün kurutularak yapılır ), kuruincir, erişte, ev tarhanası, zeytinyağı, tereyağ, çökelek, inek peyniri, karadut ve ayva reçelleri, Bozdağlar’dan toplanmış kestane, sivriçayı vb. şifalı otlar, el emeği yazmalar ve oyalar.
Birgi’ye nasıl gidilir ? İzmir Basmane – Ödemiş arası trenle 2 saat, Ödemiş’ten Birgi’ye taksi ya da minibüs ile geçebilirsiniz. İzmir’e uçakla gelmeniz durumunda ise havalimanından araç kiralama yapabilir yada yine Ödemiş’e tren ile gelerek oradan Birgi’ye ulaşabilirsiniz.
Birgi’de konaklama: Dervişağa Konak Pansiyon, Çınaraltı Pansiyon ve alternatif diğer pansiyonlarda konaklama yapabilirsiniz, ya da Ödemiş Merkezindeki otelleri alternatif olarak düşünebilirsiniz.
